Được thúc đẩy bởi những tiến bộ to lớn về công nghệ, lĩnh vực thanh toán đang tăng tốc phát triển trên phạm vi toàn cầu. Trong thời kỳ hậu COVID-19, đã xuất hiện chiều hướng chuyển đổi nhanh chóng và chưa từng có sang thanh toán số và ngân hàng mở. Tuy nhiên, đại dịch đã nêu bật yêu cầu bảo vệ người tiêu dùng (NTD) một cách chặt chẽ và thích ứng kịp thời với các công nghệ mới.

Mặc dù giao dịch thanh toán trước đây tập trung vào các hoạt động chuyển tiền, song các công ty ngày nay lại chú trọng đổi mới trải nghiệm của khách hàng, giảm bớt tác động tài chính của quá trình toàn cầu hóa và tạo điều kiện cho công tác quản lý kinh doanh trực tuyến hiệu quả hơn. 

Nhu cầu đối với các phương thức thanh toán thay thế đã thúc đẩy trào lưu sử dụng thẻ, ví kỹ thuật số, mã QR, Chuyển tiền điện tử (ETF), Thanh toán theo thời gian thực (RTP) và “Mua trước, Trả sau” (BNPL). Tăng cường bảo mật giao dịch cũng dẫn đến xu hướng triển khai thẻ thông minh sinh trắc học. Quy mô thị trường thẻ thông minh sinh trắc học toàn cầu được định giá 74,4 triệu USD trong năm 2021, và hiện có hơn 1 tỷ thẻ truy cập và định danh với Tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) nằm trong khoảng 10-20%. Ngoài ra, khoảng 40 triệu địa điểm thanh toán đã được kích hoạt đầy đủ tính năng chấp nhận sinh trắc học trên toàn cầu.

Vân tay và các phương thức sinh trắc học khác đã trở thành phương tiện xác thực vô song, với sự gia tăng của hình thức thanh toán không tiếp xúc (TTKTX). Mặc dù lĩnh vực thanh toán sẽ tiếp tục thúc đẩy chu kỳ xử lý để đáp ứng yêu cầu cao nhất có thể về tính liền mạch, song mỗi giải pháp sẽ có những lợi thế và thách thức riêng. Một số “người chơi” đang dẫn đầu làn sóng áp dụng phương thức xác thực thanh toán mới được phổ biến: sinh trắc học vân tay.

NGÂN HÀNG PHI TẬP TRUNG VÀ CÔNG NGHỆ NHẬN DẠNG

Công nghệ chuỗi khối (blockchain) và sinh trắc học

Sự đổi mới dịch vụ tài chính đang thúc đẩy các ngân hàng trung ương giám sát chặt chẽ các loại tiền kỹ thuật số, khả năng tồn tại và tiềm năng phát triển của chúng. NTD và doanh nghiệp cũng ưa chuộng công nghệ blockchain, bất chấp những quan ngại ngày càng sâu sắc về tính bền vững và tính bất ổn. Khi tiền kỹ thuật số trở nên phổ biến hơn, các tổ chức tài chính phải nắm bắt cơ hội mà công nghệ blockchain có thể mang lại về mặt bảo mật, quyền riêng tư và khả năng tích hợp với công nghệ sinh trắc học có thể mang lại các giải pháp với tính năng mong muốn như tính bất biến, trách nhiệm giải trình và quyền truy cập phổ quát. 

Các loại tiền điện tử, chẳng hạn như Bitcoin và Ethereum, đã được giới đầu tư phân tích kỹ lưỡng suốt nhiều năm. Gần đây, các loại tiền kỹ thuật số quốc gia mới tạo được chỗ đứng trong nền kinh tế toàn cầu. Trung Quốc là nước đầu tiên áp dụng tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC), với những chương trình thử nghiệm được triển khai tại 4 thành phố hồi tháng 4/2022. E-Krona cũng đang chuẩn bị ra mắt tại Thụy Điển vào năm 2023 và Bahamas đang thử nghiệm Sand Dollar để tiếp cận bộ phận dân cư không có tài khoản ngân hàng. Quyết định áp dụng các loại tiền kỹ thuật số sẽ khuyến khích sức đổi mới, khám phá và minh bạch hơn nữa trong không gian thanh toán. 

Bảo vệ tài sản số

Tiền kỹ thuật số có thể hỗ trợ chính sách phổ cập tài chính và tạo nên một xã hội công bằng hơn; tuy vậy, thách thức vẫn còn ở phía trước. Những thách thức này xoay quanh vấn đề bảo mật. Ban đầu, các giao dịch chuyển tiền điện tử yêu cầu lưu trữ trong “ví nóng” - là những thiết bị như máy tính xách tay hoặc điện thoại kết nối Internet. Mặc dù tiện lợi, song ví nóng rất dễ bị tấn công và lừa đảo.

Để khắc phục điểm yếu này, nhiều người chấp nhận tiền điện tử đang sử dụng “ví lạnh” - thiết bị lưu trữ ngoài như ổ cứng hoặc thẻ nhớ USB. Những thiết bị này an toàn hơn, nhưng vẫn tồn tại lỗ hổng trước các mối đe dọa bảo mật. Thông qua giải pháp tích hợp sinh trắc học vân tay với ví lạnh, người dùng có thể truy cập và kiểm soát tiền điện tử một cách an toàn hơn. Thẻ sinh trắc học Web3 thế hệ mới đầu tiên trên thế giới đã được nhiều đối tác công nghệ cân nhắc phát triển. Loại thẻ này có bộ lưu trữ lạnh, ví tài sản số và nhận dạng số, đồng thời hợp chuẩn EMV. Thẻ Web3 thể hiện sự thay đổi về quyền sở hữu dữ liệu, cũng như khả năng tồn tại của blockchain.

TÌM HIỂU CÔNG NGHỆ SINH TRẮC HỌC

Sinh trắc học và xác thực mạnh

Xác nhận danh tính sử dụng những đặc điểm duy nhất cho các cá nhân đang chứng tỏ là phương pháp Xác thực khách hàng mạnh (SCA) đáng tin cậy nhất trong các dịch vụ tài chính. Một số tổ chức lựa chọn nhận dạng khuôn mặt, trong khi số khác sử dụng tính năng nhận dạng giọng nói hoặc vân tay. Mỗi công nghệ sinh trắc học đều có những ưu điểm, nhược điểm và các trường hợp sử dụng ưu tiên.

Sở thích tiêu dùng

Nhận dạng khuôn mặt đặc biệt phức tạp suốt giai đoạn trong và sau đại dịch COVID-19, trong khi các đường vân trên ngón tay của chúng ta vẫn không thể sao chép được. Hơn nữa, công nghệ nhận dạng vân tay - vốn được đầu tư để phát triển các loại cảm biến vân tay an toàn và chính xác - hiện không có đối thủ trong lĩnh vực sinh trắc học. Nghiên cứu gần đây của Mastercard và Đại học Oxford cho thấy 77% NTD tham gia khảo sát coi nhận dạng khuôn mặt là hệ thống an toàn, trong khi 93% khẳng định sử dụng vân tay là hệ thống sinh trắc học an toàn.

Bảo mật và chính xác

CÁC TRƯỜNG HỢP SỬ DỤNG VÀ TÁC ĐỘNG

Cảm biến sinh trắc học có vô số trường hợp sử dụng. Từ thanh toán đến định danh, công nghệ sinh trắc học góp phần nâng cao trải nghiệm tiêu dùng bằng những bước nhảy vọt. Với sự phát triển của ngân hàng mở và xu hướng ưu tiên số hóa, thanh toán sinh trắc học cho phép NTD thanh toán từ xa và độc lập. Quy trình tuân thủ và đăng ký diễn ra nhanh chóng và thuận tiện, đồng thời, khách hàng có thể giao dịch mà không cần trực tiếp có mặt.

Nâng cao trải nghiệm y tế số

Phương pháp tiếp cận lấy bệnh nhân làm trung tâm đang được áp dụng ở khắp các cơ sở y tế, bao gồm mức độ bảo mật nâng cao trong quá trình truy cập, lưu trữ và chuyển tiếp thông tin.

Tích hợp sinh trắc học vân tay trong quá trình định danh y tế tác động rất tích cực đến trải nghiệm người dùng, giúp NTD tin tưởng hơn vào tổ chức, và hợp lý hóa hoạt động lưu trữ dữ liệu của tổ chức.

Giao dịch ngân hàng an toàn và thuận tiện

Với thẻ thông minh sinh trắc học, bản thân bạn chính là mật khẩu. Quá trình này sẽ khởi tạo và lưu mô hình đại diện riêng cho người dùng và xác nhận danh tính khi họ yêu cầu quyền truy cập hoặc thực hiện giao dịch. Thẻ thông minh sinh trắc học mang đến hệ sinh thái tài chính an toàn hơn. Vân tay giảm thiểu nguy cơ do công cụ deepfake - vốn được sử dụng để truy cập thông tin một cách gian lận - gây ra. Vân tay cũng cho phép xác thực ngay lập tức trong trường hợp quên mã PIN và mật khẩu. Tính năng này có thể hữu ích đối với những người mắc bệnh Alzheimer và chứng mất trí nhớ.

Ví kỹ thuật số an toàn

Ví kỹ thuật số không giới hạn trong phạm vi thanh toán. Người dùng có thể lưu trữ vé điện tử, thẻ giao thông công cộng, thẻ lên máy bay và tiền điện tử. Trong khi các khóa riêng tư và mật mã dễ bị quên và bị đánh cắp, thì việc xác thực sinh trắc học bằng vân tay trong ví kỹ thuật số giúp tăng cường bảo mật một cách dễ dàng. Người dùng cũng có thể bỏ qua quy trình xác thực mật khẩu sử dụng một lần (OTP) và xác thực đa yếu tố (MFA).

Nâng cao mức độ phổ cập tài chính

Hiện tồn tại những thách thức riêng đối với nỗ lực thúc đẩy phổ cập tài chính. Với thẻ thông minh sinh trắc học, những người gặp khó khăn về đọc hoặc viết, bệnh Alzheimer, chứng mất trí nhớ, thị lực kém và khả năng tiếp cận hạn chế có thể truy cập, lưu trữ và sử dụng các phương tiện sinh tồn của họ. Thẻ thông minh sinh trắc học giúp người dân có cơ hội tiếp cận một cách toàn diện và công bằng hơn về tài chính. Mặc dù phổ cập tài chính là một vấn đề có nhiều khía cạnh, song thẻ thông minh sinh trắc học có thể hỗ trợ giải quyết phần lớn vấn đề này.

XU HƯỚNG THANH TOÁN VÀ THẺ THÔNG MINH SINH TRẮC HỌC

Quy mô thị trường thẻ thông minh sinh trắc học toàn cầu được định giá 74,4 triệu USD trong năm 2021, và nhu cầu ngày càng tăng đối với các phương thức xác thực sinh trắc học của người dùng cuối - gồm ngân hàng, bán lẻ, y tế, game và bảo mật - dự kiến sẽ hỗ trợ sức tăng trưởng dài hạn của thị trường này. Ưu tiên của người dùng đối với các giải pháp thanh toán thay thế đồng nghĩa với việc nhu cầu xác thực an toàn và thuận tiện sẽ ngày càng tăng cao.

Khi hành vi của người dùng thay đổi, các tiêu chuẩn bảo vệ người dùng cũng thay đổi theo. Sinh trắc học vân tay có thể cung cấp khả năng xác thực thanh toán và danh tính gần như ngay lập tức, giúp cuộc sống của NTD trở nên thuận tiện hơn và mang đến cho họ nhiều lựa chọn xác nhận danh tính hơn. Với những lợi thế rõ ràng cho cả người dùng và nhà phát hành, thẻ thanh toán sinh trắc học có tiềm năng tăng trưởng theo cấp số nhân sau năm 2022.

Thẻ thông minh sinh trắc học có thể lưu trữ dữ liệu vân tay một cách an toàn trong con chip tích hợp trên thẻ, mà không cần chuyển dữ liệu đến máy chủ của ngân hàng. Mức độ riêng tư và bảo mật cao của thẻ thông minh sinh trắc học đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong sự thành công liên tục của loại thẻ này, vì nó giảm thiểu những lo ngại liên quan đến nhận dạng khuôn mặt, bao gồm gian lận và deepfake.

Với cách tiếp cận tập trung hơn vào phổ cập tài chính, thẻ thanh toán sinh trắc học được ưu tiên làm giải pháp hàng đầu cho những người khó có thể tiếp cận các dịch vụ tài chính. Có nhiều cơ hội để giải quyết vấn đề phổ cập tài chính, trong đó có lựa chọn tích hợp công nghệ sinh trắc học vào thẻ EMV để nâng cao mức độ tiếp cận của sản phẩm ở những khu vực có tỷ lệ mù chữ cao.

Xu hướng hành vi

Các hoạt động giao dịch hàng ngày của NTD đang thay đổi. Alipay ở Trung Quốc, cũng như Apple Wallet ở cả châu Âu và Mỹ là thí dụ tiêu biểu về những “người chơi” đã định hình cách thức NTD trẻ tương tác với các giao dịch thanh toán. 60 thị trường hiện có cơ sở hạ tầng RTP trực tiếp, tương đương với khoảng 72% dân số thế giới có thể sử dụng dịch vụ thanh toán tức thời. Trong khi thanh toán bằng thẻ chuyển sang ví kỹ thuật số chuyển tiếp, năm 2021, POS đã phục hồi mạnh mẽ sau tác động của đại dịch với tốc độ mở rộng thị trường lên tới 13% so với năm 2020, vượt qua quy mô thị trường của năm 2019. Đà phát triển mạnh mẽ của POS và các giải pháp thanh toán thay thế có ý nghĩa rất lớn trong bối cảnh thẻ thông minh sinh trắc học tiếp tục tăng trưởng vượt bậc./.

(Biometric Update)